Jako zapalony scrabblista, doskonale wiem, jak frustrujące bywają spory o dopuszczalność słów przy planszy. Na szczęście, w Polsce mamy jedno, definitywne źródło, które raz na zawsze rozstrzyga wszelkie wątpliwości. W tym artykule wyjaśnię, jaki jest oficjalny słownik do gry w Scrabble i jak z niego korzystać, aby każda rozgrywka była płynna i sprawiedliwa.
OSPS na sjp.pwn.pl to jedyny oficjalny słownik do gry w Scrabble.
- Oficjalne źródło: Jedynym obowiązującym słownikiem jest Oficjalny Słownik Polskiego Scrabblisty (OSPS).
- Twórcy słownika: To wspólny projekt Polskiej Federacji Scrabble (PFS) oraz Wydawnictwa Naukowego PWN.
- Narzędzie online: Słowa sprawdza się w darmowej wyszukiwarce na stronie internetowej sjp.pwn.pl.
- Główne zasady: Dopuszczalne są słowa pospolite i ich odmiany; niedozwolone są m.in. nazwy własne i skróty.
- Aktualność: Wersja online na stronie PWN jest zawsze najbardziej aktualna i stanowi ostateczną wykładnię.
Jaki jest oficjalny słownik do gry w Scrabble?
Dla każdego, kto poważnie podchodzi do Scrabble czy to w domowych rozgrywkach, czy na turniejach kluczowe jest poznanie Oficjalnego Słownika Polskiego Scrabblisty (OSPS). To właśnie on jest jedynym, niepodważalnym źródłem dopuszczalnych słów w Polsce. OSPS to owoc współpracy dwóch autorytetów: Polskiej Federacji Scrabble (PFS), która dba o rozwój gry i jej zasady, oraz Wydawnictwa Naukowego PWN, gwarantującego językową poprawność. Dzięki temu połączeniu mamy pewność, że słownik jest rzetelny i aktualny. Co najważniejsze, autorytetem i ostatecznym narzędziem weryfikacji jest darmowa wyszukiwarka dostępna na stronie sjp.pwn.pl. Zawsze powtarzam, że to właśnie tam należy zajrzeć, aby rozwiać wszelkie wątpliwości znajdziecie ją oznaczoną logo PFS, co potwierdza jej oficjalny status.
Jakie słowa są dozwolone w Scrabble, a jakich unikać?
Ogólne zasady dopuszczalności słów
Aby uniknąć nieporozumień przy planszy, warto znać podstawowe zasady dopuszczalności słów w OSPS. Nie jest to wcale takie skomplikowane, jak mogłoby się wydawać. Poniższa tabela przedstawia kluczowe reguły:
| Co jest dozwolone? | Czego należy unikać? |
|---|---|
| Wszystkie słowa pospolite i ich odmiany (rzeczowniki, czasowniki, przymiotniki, przysłówki, itp.). | Słów zaczynających się od wielkiej litery (nazwy własne, imiona, nazwy geograficzne, marek). |
| Słowa znajdujące się w wybranych słownikach ortograficznych i języka polskiego PWN. | Skrótów, skrótowców (np. "PAN", "UE") oraz przedrostków/przyrostków używanych samodzielnie. |
| Słowa, które mimo swojej nietypowości, mają uzasadnienie w języku polskim i znajdują się w bazie OSPS. | Słów zawierających łącznik (np. "biało-czerwony") lub apostrof. |
| Formy archaiczne, jeśli nadal występują we współczesnych słownikach, nawet jeśli są rzadko używane. | Archaizmów oznaczonych kwalifikatorem "daw." (dawniej), jeśli nie występują we współczesnych słownikach. |
Kontrowersyjne słowa, które są legalne
Często spotykam się z pytaniami o słowa, które wydają się dziwne, potoczne, a nawet "niepolskie". Przykładem może być słynne "ęsi", czyli mianownik liczby mnogiej od "wąż" w staropolszczyźnie. Takie słowa, choć rzadko używane w codziennej komunikacji, są w pełni legalne w Scrabble, jeśli tylko znajdują się w bazie OSPS. Pamiętajcie, że jedynym kryterium ich dopuszczalności jest ich obecność w oficjalnym słowniku, a nie to, czy my sami ich używamy na co dzień. To właśnie sprawia, że gra jest tak fascynująca i wymaga szerokiej wiedzy o języku.
Jak krok po kroku sprawdzić słowo w słowniku online?
Instrukcja korzystania z sjp.pwn.pl
Sprawdzanie słów na sjp.pwn.pl jest niezwykle proste i intuicyjne. Jeśli kiedykolwiek macie wątpliwości co do jakiegoś słowa, postępujcie według tej krótkiej instrukcji:
- Otwórz stronę: Wejdź na adres sjp.pwn.pl w swojej przeglądarce internetowej.
- Znajdź pole wyszukiwania: Na stronie głównej znajdziesz wyraźnie oznaczone pole wyszukiwania, zazwyczaj z lupką lub napisem "Szukaj".
- Wpisz słowo: Wpisz słowo, które chcesz zweryfikować, a następnie naciśnij Enter lub kliknij ikonę lupy.
- Sprawdź wynik: Po chwili pojawi się wynik. Jeśli słowo jest dopuszczalne w Scrabble, zobaczysz informację "Słowo znajduje się w OSPS" oraz logo Polskiej Federacji Scrabble. Jeśli słowa nie ma w OSPS, pojawi się odpowiedni komunikat. To jest ostateczny werdykt.
Czy istnieje oficjalna aplikacja lub wersja książkowa?
Wielu graczy pyta mnie, czy istnieje oficjalna aplikacja mobilna OSPS. Niestety, na ten moment nie ma oficjalnej aplikacji mobilnej Oficjalnego Słownika Polskiego Scrabblisty. Chociaż w przeszłości wydawano wersje książkowe OSPS, należy pamiętać, że to właśnie wersja online na sjp.pwn.pl jest zawsze najbardziej aktualna. Wersje drukowane szybko tracą aktualność, ponieważ język ewoluuje, a słownik jest regularnie aktualizowany. Na oficjalnych turniejach Scrabble wiążąca jest wyłącznie wersja internetowa, dlatego zawsze polecam korzystanie z niej.
Jak i kiedy aktualizowany jest oficjalny słownik Scrabble?
OSPS nie jest statycznym zbiorem słów. Język polski żyje i ciągle się zmienia, a wraz z nim musi ewoluować słownik Scrabble. Proces aktualizacji jest ściśle określony:
- Za aktualizacje odpowiada Komitet Językowy Polskiej Federacji Scrabble we współpracy z ekspertami z Wydawnictwa Naukowego PWN. To oni analizują nowe słowa, ich użycie i decydują o ich włączeniu do słownika.
- Aktualizacje odbywają się cyklicznie, zazwyczaj co pewien czas, aby uwzględnić najnowsze zmiany w języku. Nie jest to proces codzienny, ale regularny.
- Informacje o wprowadzonych zmianach, czyli o nowych słowach dodanych do OSPS oraz (bardzo rzadko) o słowach usuniętych, można znaleźć na stronie internetowej Polskiej Federacji Scrabble. Zawsze warto tam zajrzeć, aby być na bieżąco.
Przeczytaj również: Słownik polsko-angielski: Jaki wybrać? Znajdź idealny dla siebie!
Najczęstsze mity i błędy dotyczące słów w Scrabble
Dlaczego słownik z aplikacji do gry to nie OSPS?
Jednym z najczęstszych źródeł nieporozumień przy planszy jest korzystanie ze słowników w popularnych aplikacjach mobilnych do gier słownych. Muszę to podkreślić: słowniki w tych aplikacjach zazwyczaj NIE są oficjalnym OSPS. Często bazują one na własnych, autorskich lub nieoficjalnych bazach słów, które mogą różnić się od tego, co jest dopuszczalne w polskim Scrabble. To prowadzi do frustracji, gdy gracze próbują przenieść zasady z aplikacji do rzeczywistej gry. Zawsze polecam upewnić się, że słownik w aplikacji jest wyraźnie oznaczony jako OSPS i odsyła do sjp.pwn.pl, w przeciwnym razie traktujcie go z rezerwą.
Jak ostatecznie rozstrzygnąć spór przy planszy?
Wiem z doświadczenia, że spory o słowa potrafią zepsuć całą przyjemność z gry. Dlatego zawsze mam pod ręką smartfon lub tablet. Ostateczna metoda rozstrzygania wszelkich wątpliwości jest tylko jedna i jest niezwykle prosta: skorzystajcie z wyszukiwarki na sjp.pwn.pl. To jedyne, niepodważalne źródło prawdy o słowach w Scrabble. Nie ma sensu kłócić się o to, co "wydaje się" poprawne, czy co "kiedyś było".
Werdykt jest prosty: jeśli słowo znajduje się w wyszukiwarce OSPS na stronie sjp.pwn.pl, jest dopuszczalne. Jeśli go tam nie ma, nie można go użyć w grze.
To zasada, której trzymam się ja i którą polecam każdemu scrabbliście, aby każda rozgrywka była fair i przyjemna.
