Wielu zadaje sobie pytanie, ile osób tłumaczyło Biblię Tysiąclecia. Odpowiedź na to pytanie jest kluczowa dla zrozumienia skali i znaczenia tego monumentalnego dzieła. W tym artykule nie tylko precyzyjnie odpowiem na tę kwestię, ale także przybliżę kontekst historyczny i organizacyjny tego przedsięwzięcia, wyjaśniając, kim byli tłumacze i jak wyglądała ich praca.
Biblię Tysiąclecia tłumaczył 39-osobowy zespół poznaj kulisy tej pracy
- Dokładna liczba tłumaczy: W skład zespołu, który stworzył Biblię Tysiąclecia, wchodziło 39 specjalistów biblistów, egzegetów i filologów.
- Inicjatywa i organizacja: Pomysł na nowy przekład narodził się w opactwie benedyktynów w Tyńcu, a prace miały charakter zespołowy, nadzorowany przez komitet redakcyjny.
- Historyczne znaczenie: Było to pierwsze od czasów Biblii Jakuba Wujka (1599 r.) katolickie tłumaczenie całej Biblii na język polski z języków oryginalnych.
- Kontekst powstania: Pierwsze wydanie ukazało się w 1965 roku, celowo zbiegając się z obchodami Tysiąclecia Chrztu Polski, co nadało przekładowi jego nazwę.
Kto stał za przekładem Biblii Tysiąclecia?
Kiedy mówimy o Biblii Tysiąclecia, nie możemy wspominać o pracy jednego, wybitnego tłumacza. Było to świadome przedsięwzięcie zespołowe, w które zaangażowano aż 39 specjalistów. Ta decyzja wynikała z przekonania, że tylko interdyscyplinarne podejście, łączące wiedzę biblistów, egzegetów i filologów, pozwoli stworzyć przekład wierny oryginałowi i jednocześnie zrozumiały dla współczesnego czytelnika. Inicjatywa wyszła od opactwa benedyktynów tynieckich, co nadało całemu projektowi solidne fundamenty, a wydawcą było renomowane wydawnictwo Pallottinum, które zapewniło odpowiednie zaplecze edytorskie.
Jak zorganizowano pracę nad tłumaczeniem?
Organizacja pracy nad Biblią Tysiąclecia była niezwykle przemyślana i skrupulatna. Aby zapewnić najwyższą jakość i spójność, zastosowano następującą strukturę:
- Podział na księgi: Poszczególne księgi Pisma Świętego były przydzielane konkretnym biblistom, którzy byli ekspertami w danej dziedzinie. To pozwalało na głębokie zanurzenie się w specyfikę tekstu źródłowego.
- Przykłady tłumaczy: Aby zilustrować ten proces, warto wspomnieć, że Księgę Rodzaju tłumaczył ks. Czesław Jakubiec, a Księgę Wyjścia ks. Stanisław Łach. Każdy z nich wnosił swoją unikalną wiedzę i doświadczenie.
- Komitet redakcyjny: Po wstępnym tłumaczeniu, tekst trafiał do komitetu redakcyjnego. Jego zadaniem było nie tylko weryfikowanie zgodności z oryginałem, ale przede wszystkim dbanie o spójność stylistyczną i językową całego dzieła. To właśnie dzięki pracy redaktorów, Biblia Tysiąclecia, mimo wielu autorów, zachowuje jednolity i harmonijny charakter.
Jak wyglądał proces tłumaczenia najważniejszej polskiej Biblii XX wieku?
Proces tłumaczenia Biblii Tysiąclecia był przedsięwzięciem o ogromnej skali i złożoności. Kluczową zasadą, która odróżniała ten przekład od wielu wcześniejszych, było tłumaczenie bezpośrednio z języków oryginalnych hebrajskiego i aramejskiego dla Starego Testamentu oraz greckiego dla Nowego Testamentu. Nie opierano się na łacińskiej Wulgacie, co było standardem przez wieki. Główne cele zespołu były dwojakie: z jednej strony dążono do jak największej wierności tekstowi źródłowemu, starając się oddać niuanse znaczeniowe i kulturowe. Z drugiej strony, niezwykle ważne było stworzenie przekładu, który byłby zrozumiały i przystępny dla współczesnego polskiego czytelnika, unikając archaizmów i niezrozumiałych dla dzisiejszego odbiorcy sformułowań. To połączenie wierności i komunikatywności stanowi o sile i popularności "Tysiąclatki".
Dlaczego powstanie Biblii Tysiąclecia było wydarzeniem historycznym?
Powstanie Biblii Tysiąclecia było wydarzeniem o przełomowym znaczeniu dla polskiego Kościoła katolickiego i kultury. Przede wszystkim, był to pierwszy od ponad 350 lat od czasów Biblii Jakuba Wujka z 1599 roku pełny katolicki przekład Pisma Świętego na język polski, dokonany bezpośrednio z języków oryginalnych. To samo w sobie stanowiło milowy krok. Dodatkowo, projekt ten zyskał wyjątkową rangę dzięki kontekstowi milenijnemu. Data wydania pierwszego tomu w 1965 roku nie była przypadkowa celowo zbiegła się z obchodami Tysiąclecia Chrztu Polski. To powiązanie z tak ważną rocznicą nadało przekładowi jego nazwę i umieściło go w centrum narodowej i religijnej debaty, czyniąc go nie tylko dziełem translatorskim, ale i symbolem odnowy duchowej narodu.
Przeczytaj również: Uczeń zdolny: Jak rozpalić talent? Praktyczny przewodnik dla nauczycieli
Jak zmieniała się Biblia Tysiąclecia na przestrzeni lat?
Biblia Tysiąclecia, choć monumentalna w swoim pierwszym wydaniu, nie pozostała niezmieniona. Wręcz przeciwnie, na przestrzeni lat doczekała się szeregu rewizji, co świadczy o ciągłym dążeniu do perfekcji i wierności oryginałowi. Do dziś ukazało się pięć głównych wydań, a każde z nich wnosiło istotne poprawki:
- Pierwsze wydanie (1965): Kamień milowy, który zapoczątkował erę nowego przekładu.
- Kolejne wydania (1971, 1980, 1999, 2014): Każde z nich zawierało poprawki i rewizje merytoryczne oraz językowe. Zespół tłumaczy i redaktorów nieustannie pracował nad udoskonaleniem tekstu, korygując ewentualne niedociągnięcia i dostosowując język do zmieniających się norm.
- Cel zmian: Głównym celem tych wszystkich rewizji było dążenie do jak najwierniejszego oddania sensu oryginału, z uwzględnieniem najnowszych osiągnięć biblistyki i filologii. To pokazuje, że Biblia Tysiąclecia jest dziełem żywym, ewoluującym wraz z pogłębiającą się wiedzą o starożytnych tekstach.
Trwałe dziedzictwo "Tysiąclatki"
Dziś, po dekadach od pierwszego wydania, Biblia Tysiąclecia niezmiennie odgrywa fundamentalną rolę w polskim Kościele katolickim i życiu religijnym. Stała się ona oficjalnym tekstem liturgicznym w Polsce, co oznacza, że to właśnie z niej czytane są fragmenty Pisma Świętego podczas Mszy świętych i innych nabożeństw. Jest to również najpopularniejszy przekład używany przez wiernych do osobistej lektury i studiowania Słowa Bożego. To trwałe znaczenie w polskiej kulturze i religijności świadczy o jej niezaprzeczalnej wartości i trafności, którą zespół 39 tłumaczy włożył w jej stworzenie.
